საქართველოში ხარისხის უზრუნველყოფის მექანიზმების დანერგვა დაიწყო 2006 წლიდან, როდესაც ინსტიტუციური აკრედიტაციის პროცესი სავალდებულო გახდა უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულებებისთვის. 2010 წლიდან ამოქმედდა საგანმანათლებლო დაწესებულებების ავტორიზაციის ინსტიტუციური შეფასების პროცესი, ხოლო საგანმანათლებლო პროგრამების ხარისხის უზრუნველყოფა საქართველოში ხორცილდება 2011 წლიდან. საგანმანათლებლო პროგრამების ხარისხის შეფასებამ და დარგის სპეციფიკის შესაბამისად სასარგებლო რეკომენდაციების არსებობამ ხელი შეუწყო პროგრამების შინაარსის განვითარებას; ინსტიტუციები მეტ ძალისხმევას იჩენენ დარგობრივი რესურსების გასაუმჯობესებლად და საგანმანათლებლო და კვლევითი პროცესების კოორდინირების მიმართულებით; პროცესები იგეგმება სხვადასხვა დაინტერესებული მხარის ფართო ჩართულობით.

2016 წლიდან უმაღლესი განათლების სისტემაში მნიშვნელოვანი სიახლეები დაიგეგმა ევროპის უმაღლესი განათლების სივრცეში მოქმედ ხარისხის უზრუნველყოფის სტანდარტებთან და სახელმძღვანელო პრინციპებთან (ESG-2015) ჰარმონიზაციის მიზნით. მომზადდა საკანონმდებლო ჩარჩო ხარისხის უზრუნველყოფის სისტემების განსავითარებლად.

2018 წელს მიღებული იქნა უმაღლესი საგანმანათლებლო პროგრამების აკრედიტაციის პროცედურები და სტანდარტები განახლებული სახით, რომლის მიზანი იყო შედეგზე დაფუძნებულ და განვითარებაზე ორიენტირებული ხარისხის უზრუნველყოფის სისტემის დანერგვა. შედეგად, ნათლად ჩამოყალიბდა აკრედიტაციის სტანდარტების მოთხოვნების კრიტერიუმები და ინდიკატორები. აკრედიტაციის პროცედურების განვითარების შედეგად, შეფასების პროცესი გახდა მეტად გამჭვირვალე და მეტი აქცენტები გაკეთდა სისტემის სტრუქტურების მრავალფეროვნებასა და განვითარების შესაძლებლობების შეფასებაზე.

2020 წლიდან ცენტრმა მიზნად დაისახა საგანმანათლებლო პროგრამების ხარისხის უზრუნველყოფის სისტემის მოდერნიზაცია, აკადემიური ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესება და შეფასების ახალ, კლასტერული აკრედიტაციის სისტემაზე გადასვლა. უმაღლესი განათლების სისტემის სხვადასხვა მხარეთა და საერთაშორისო ექსპერტთა ფართო ჩართულობით ჩამოყალიბდა და შეჯერდა პროგრამულ დონეზე ხარისხის უზრუნველყოფის მექანიზმების განახლების ხედვების. 2022 წელს კანონმდებლობაში განხორციელებული ცვლილებების შესაბამისად შეიქმნა საკანონმდებლო ჩარჩო კლასტერული აკრედიტაციის სისტემის დასაწყებად. ამავდროულად განხორციელდა კლასტერული აკრედიტაციის ხარისხის უზრუნველყოფის სისტემის დანერგვა, რომლის მიხედვით, უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებებს აქვთ შესაძლებლობა, აკრედიტაციის პროცესის მიზნებისთვის, ცენტრში საგანმანათლებლო პროგრამების სააკრედიტაციო განაცხადი წარმოადგინონ საგანმანათლებლო პროგრამების კლასტერში დაჯგუფებული სახით. 

საგანმანათლებლო პროგრამის/საგანმანათლებლო პროგრამების კლასტერის ხარისხის შეფასება გულისხმობს პროგრამების განხორციელებისა და განვითარების შესაძლებლობების შეფასებას და შესაბამისობის დადგენას აკრედიტაციის სტანდარტებთან, საქართველოში მოქმედ კანომდებლობასთან და დარგის ტენდენციებთან. შეფასების პროცესს ახორციელებენ ცენტრის აკრედიტაცის ექსპერტები. სწავლების ხარისხის გაუმჯობესების მიზნით, აკრედიტაციის შეფასების პროცესში ექსპერტთა მიერ გაიცემა რეკომენდაციები, ზიარდება შეფასების პროცესში გამოვლენილი საუკეთესო პრაქტიკა. აკრედიტაციის შეფასების პროცესი ხორციელდება უმაღლესი საგანმანათლებლო პროგრამების ბენეფიციართა ფართო ჩართულობით. შეფასების პროცესში უზრუნველყოფილია ინფორმაციის საჯაროობა და პროცესების გამჭვირვალეობა.

ცენტრი შეარჩევს და თანამშრომლობს აკრედიტაციის ექსპერტთა კორპუსთან საგანმანათლებლო პროგრამების შეფასებისას. უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულებების პროგრამების აკრედიტაციის ექსპერტთა კორპუსის შემადგენლობაში შედიან ადგილობრივი და საერთაშორისო ექსპერტები, დამსაქმებლები და სტუდენტები. ექსპერტთა კორპუსის წევრების მიერ სხვადასხვა პერსპექტივით ხდება საგანმანათლებლო პროგრამის შეფასება. ექსპერტთა საქმიანობა რეგულირდება ავტორიზაციისა და აკრედიტაციის ექსპერტთა შერჩევის, საქმიანობისა და ექსპერტთა კორპუსის წევრობის შეწყვეტის წესით , რომელიც დამტკიცებულია ცენტრის დირექტორის აქტით. 2022 წელს, ცენტრის მიერ განხორციელებული შეფასების პროცესებში არსებული პრაქტიკების ანალიზის შესაბამისად, სათანადოდ განვითარდა საქმიანობის წესი.

ექსპერტთა ჯგუფი უზრუნველყოფს საგანმანათლებლო პროგრამის/კლასტერში დაჯგუფებული საგანმანათლებლო პროგრამების თანმიმდევრულ და სრულყოფილ შეფასებას. ექსპერტი ადგენს უმაღლესი საგანმანათლებლო პროგრამის შესაბამისობას აკრედიტაციის სტანდარტებთან და მონაწილეობს ექსპერტთა დასკვნის შედგენაში. ამ მიზნით ექსპერტი სწავლობს თვითშეფასების ანგარიშს და სააკრედიტაციო დოკუმენტაციას, ასევე, საჭიროების შემთხვევაში დამატებით მოთხოვნილ დოკუმენტებს. გარდა ამისა, ექსპერტი მონაწილეობს დაინტერესებულ მხარეებთან ინტერვიუსა და მატერიალურ-ტექნიკური რესურსების დათვალიერების პროცესში. ექსპერტთა ჯგუფის მიერ შეფასების პროცესში გაიცემა რეკომენდაციები. შეფასების პროცესის ორგანიზებულად ჩატარების მხარდაჭერას უზრუნველყოფს ცენტრი. ექსპერტთა ჯგუფის დასკვნა საგანმანათლებლო პროგრამის აკრედიტაციის შესახებ გადაწყვეტილების ძირითადი საფუძველია და მას აკრედიტაციის საბჭო ემყარება საგანმანათლებლო პროგრამისთვის აკრედიტაციის მინიჭების თაობაზე გადაწყვეტილების მიღების პროცესში.2022 წელს, კლასტერული აკრედიტაციის სისტემის დანერგვის დასაწყისში, საერთაშორისო ექსპერტი თავმჯდომარის სტატუსით შეფასებაში მონაწილეობს რეგულირებადი (მათ შორის დიპლომირებული მედიკოსის) და სადოქტორო საგანმანათლებლო პროგრამების (როგორც ცალკე მდგომი, ასევე საგანმანათლებლო პროგრამების კლასტერში შემავალი) შეფასების დროს. 2023 წლიდან, საერთაშორისო ექსპერტის ჩართულობა აკრედიტაციის შეფასების პროცესში გახდა სავალდებულო ყველა საფეხურისა და სახის უმაღლესი საგანმანათლებლო პროგრამისთვის (გარდა ინდივიდუალური სახით წარმოდგენილი ქართულ ენაში მომზადების, მასწავლებლის მომზადების და ვეტერინარის მომზადების 60 კრედიტიანი საგანმანათლებლო პროგრამებისა).

აკრედიტაციის ექსპერტთა ჯგუფი:

აკრედიტაციის პროცესში ექსპერტთა ჯგუფი ადგენს უმაღლესი საგანმანათლებლო პროგრამის შესაბამისობას უმაღლესი საგანმანათლებლო პროგრამების აკრედიტაციის სტანდარტებთან, უმაღლესი საგანმანათლებლო პროგრამის აკრედიტაციის სტანდარტები აანალიზებს საკითხებს:
 

1. საგანმანათლებლო პროგრამის მიზანი, სწავლის შედეგები და მათთან პროგრამის შესაბამისობა
2. სწავლების მეთოდოლოგია და ორგანიზება, პროგრამის ათვისების შეფასების ადეკვატურობა
3. სტუდენტთა მიღწევები, მათთან ინდივიდუალური მუშაობა
4. სწავლების რესურსებით უზრუნველყოფა
5. სწავლების ხარისხის განვითარების შესაძლებლობები

აკრედიტაციის სტანდარტები და კომპონენტები ლოგიკურ კავშირშია ერთმანეთთან და უზრუნველყოფს თანმიმდევრული მოთხოვნების პირობებში საგანმანათლებლო პროგრამის ხარისხის შესაბამისობის დადგენას. ცენტრის მიერ 2022 წელს განახლებული აკრედიტაციის სტანდარტები ითვალისწინებს კლასტერული აკრედიტაციის სპეციფიკური შეფასების კრიტერიუმებსა და ინდიკატორებს. სტანდარტებში შესაბამისი ადგილი დაეთმო ელექტრონული/დისტანციური სწავლების თავისებურებების გათვალისწინებით მოთხოვნებს.

თვითშეფასება ხდება აკრედიტაციის სტანდარტების შესაბამისად. თვითშეფასების შედეგები აისახება აკრედიტაციის თვითშეფასების ანგარიშში. საგანმანათლებლო პროგრამისა და საგანმანათლებლო პროგრამების კლასტერში დაჯგუფებული საგანმანათლებლო პროგრამების აკრედიტაციის თვითშეფასების ანგარიშის ფორმები დამტკიცებულია ცენტრის დირექტორის ბრძანებით. ფორმები იხ. აქ: https://eqe.ge/ka/page/static/561/formebi.

თვითშეფასების ანგარიშთან ერთად დამტკიცებულია რაოდენობრივი მონაცემების (სტატისტიკური მონაცემების) წარმოსადგენად აუცილებელი ფორმები; აკრედიტაციის პროცესში სტატისტიკური მონაცემები ექსპერტთა მიერ გამოიყენება სტანდარტების კრიტერიუმების შესაფასებლად და პროგრამის ეფექტური მიმდინარეობისა და განვითარების ტენდენციების ერთ-ერთ დასაბუთებად. თვითშეფასება შეძლებისდაგვარად უნდა იყოს თანამონაწილეობითი პროცესის შედეგად შექმნილი დოკუმენტი და ასახავდეს შესაბამისი დაინტერესებული მხარეების მოსაზრებებს.

კლასტერში საგანმანათლებლო პროგრამების დაჯგუფების წესი და პირობები განისაზღვრება აკრედიტაციის დებულების დანართი №5-ის შესაბამისად. იხ. საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის ბრძანება  №65/ნ, 2011 წლის 4 მაისი, დანართი 5. 

პროგრამების კლასტერად დაჯგუფების წესი და პირობები დაკავშირებულია საგანმანათლებლო პროგრამების სწავლის სფეროების კლასიფიცირების პრინციპებთან, რომელსაც განსაზღვრავს სწავლის სფეროების კლასიფიკატორი; ამ დოკუმენტის შესაბამისად, საგანმანათლებლო პროგრამა, შინაარსობრივი ნიშნის საფუძველზე, შესაძლებელია კლასიფიცირდეს ვიწრო, ან დეტალურ სფეროში. შესაბამისად, პროგრამები შესაძლებელია დაჯგუფდეს დეტალური სფეროს, ან ვიწრო სფეროს მიხედვით.

სწავლის სფეროების კლასიფიკატორი სტრუქტურულად მოიცავს დეტალური სფეროების აღმწერებს, რომლის საფუძველზეც უნდა მოხდეს ამ დეტალურ სფეროში კლასიფიცირებული საგანმანათლებლო პროგრამის შინაარსის განსაზღვრა. შესაბამისად, დეტალურ სფეროში კლასიფიცირებულ საგანმანათლებლო პროგრამებს აქვს შინაარსობრივი კვეთა, რადგან პროგრამის შინაარსის შედგენის საფუძველია დეტალური სფეროს აღმწერი.

ინტერდისციპლინური პროგრამები კლასიფიცირდება ფართო სფეროს რომელიმე დეტალურ სფეროში და კლასიფიცირების საფუძველია პროგრამის ინტერდისციპლინური შინაარსის დომინირებადი სწავლის სფერო; არაკლასიფიცირებული პროგრამები კი კლასიფიცირდება ვიწრო სფეროში.

დაჯგუფების წესი და პირობები შედგენილია უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულებებისგან მიღებული უკუკავშირების გათვალისწინებით.

უმაღლესი საგანმანათლებლო პროგრამების აკრედიტაცია შესაძლებელია განხორციელდეს როგორც ინდივიდუალური საგანმანათლებლო პროგრამისათვის, ასევე კლასტერში დაჯგუფებული საგანმანათლებლო პროგრამებისათვის.

ერთი საგანმანათლებლო პროგრამის აკრედიტაციის მიზნით, ცენტრში სააკრედიტაციო განაცხადის წარდგენა დასაშვებია თუ:

ა) დაწესებულება სწავლის სფეროების კლასიფიკატორის შესაბამის სწავლის სფეროში ახორციელებს საგანმანათლებლო პროგრამას, რომლის დაჯგუფება ვერ ხერხდება სხვა საგანმანათლებლო პროგრამასთან/პროგრამებთან პროგრამების კლასტერად დაჯგუფების წესი და პირობების შესაბამისად;

ბ) დაწესებულება, პირველი აკრედიტაციის მიზნით, ცენტრში წარადგენს სააკრედიტაციო განაცხადს იმ საგანმანათლებლო პროგრამაზე, რომლის კლასტერსაც შესაბამის წელს არ უწევს აკრედიტაცია;

გ) დაწესებულება აკრედიტაციის მიზნით, ცენტრში წარადგენს პირობითი აკრედიტაციის მქონე საგანმანათლებლო პროგრამას;

დ) დაწესებულება აკრედიტაციის მიზნით, ცენტრში წარადგენს დიპლომირებული მედიკოსის საგანმანათლებლო პროგრამას, ან ქართულ ენაში მომზადების საგანმანათლებლო პროგრამას.

სააკრედიტაციო განაცხადის წარდგენამდე არანაკლებ 1 თვით ადრე, დაწესებულებას აქვს შესაძლებლობა, წერილობით მიმართოს ცენტრს აკრედიტაციის პროცესისთვის მოსამზადებელი შეხვედრის განხორციელების თხოვნით (წერილი შესაძლებელია გამოიგზავნოს info@eqe.ge ელექტრონული ფოსტის მისამართზე).

მოსამზადებელ შეხვედრა შეეხება თვითშეფასების პროცესის დაგეგმვასა და განხორციელებას, სააკრედიტაციო ვიზიტის დაგეგმვასა და განხორციელებას, აკრედიტაციის სტანდარტებისა და პროცედურების განმარტებას.

მოსამზადებელი შეხვედრა შესაძლებელია ჩატარდეს დისტანციურად, კომუნიკაციის თანამედროვე ელექტრონული საშუალებების გამოყენებით.

ცენტრი უწყვეტ კოორდინაციაშია დაწესებულებებთან და მიმართვის შემთხვევაში კონსულტაციას უწევს დაწესებულების წარმომადგენლებს მათთვის საინტერესო საკითხებზე, მათ შორის, იმ სიახლეების განხორციელების სპეციფიკაზე, რომელიც ეხება კლასტერული აკრედიტაციის პროცესის თავისებურებებს. გთხოვთ, მოგვწეროთ: higher.ed@eqe.ge

1) სააკრედიტაციო განაცხადის წარდგენა

დაწესებულების საგანმანათლებლო პროგრამის/საგანმანათლებლო პროგრამების კლასტერის აკრედიტაციის მიზნით ცენტრში წარდგენილ სააკრედიტაციო განაცხადს უნდა დაერთოს:

• საგანმანათლებლო პროგრამისათვის/საგანმანათლებლო პროგრამების კლასტერისთვის შედგენილი აკრედიტაციის თვითშეფასების ანგარიში და მასზე დასართავი დოკუმენტაცია;

• სააკრედიტაციო განაცხადის განხილვის საფასურის გადახდის დამადასტურებელი დოკუმენტი;

ხაზინაში თანხების ჩარიცხვისათვის საჭირო რეკვიზიტები:

მიმღების ბანკი - სახელმწიფო ხაზინა მიმღების დასახელება - ხაზინის ერთიანი ანგარიში ბანკის კოდი - TRESGE22 მიმღების ანგარიში/სახაზინო კოდი - 707637113 (სსიპ - განათლების ხარისხის განვითარების ეროვნული ცენტრის მიერ გაწეული მომსახურების საფასური)

• უცხოენოვანი საგანმანათლებლო პროგრამის წარმოდგენის შემთხვევაში, საერთაშორისო ხელშეკრულება ან საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს მიერ გაცემული თანხმობის დამადასტურებელი დოკუმენტი;

• ერთობლივი უმაღლესი საგანმანათლებლო პროგრამის წარდგენის შემთხვევაში, ერთობლივი უმაღლესი საგანმანათლებლო პროგრამის განსახორციელებლად მის განმახორციელებელ დაწესებულებებს შორის გაფორმებული ხელშეკრულება და ხელშეკრულების პროექტის ცენტრთან შეთანხმების დამადასტურებელი დოკუმენტი.

საგანმანათლებლო პროგრამების კლასტერის აკრედიტაციის მიზნით, ცენტრში სააკრედიტაციო განაცხადი შესაძლოა ითვალისწინებდეს არაუმეტეს რვა საგანმანათლებლო პროგრამას.

2) საგანმანათლებლო პროგრამის/საგანმანათლებლო პროგრამების კლასტერის აკრედიტაციის თაობაზე დაწესებულების მაძიებლად ცნობა

3) საგანმანათლებლო პროგრამის/საგანმანათლებლო პროგრამების კლასტერის აკრედიტაციის თაობაზე დაწესებულების მაძიებლად ცნობა

2023 წლიდან, საერთაშორისო ექსპერტის ჩართულობა აკრედიტაციის შეფასების პროცესში სავალდებულო იქნება ყველა საფეხურისა და სახის უმაღლესი საგანმანათლებლო პროგრამისთვის (გარდა ინდივიდუალური სახით წარმოდგენილი ქართულ ენაში მომზადების, მასწავლებლის მომზადების და ვეტერინარის მომზადების 60 კრედიტიანი საგანმანათლებლო პროგრამებისა).

4) აკრედიტაციის ექსპერტთა ჯგუფის მიერ აკრედიტაციის მაძიებლის თვითშეფასების ანგარიშის და მასზე თანდართული დოკუმენტაციის წინასწარი შესწავლა, სააკრედიტაციო ვიზიტის დღის წესრიგის შემუშავება

5) სააკრედიტაციო ვიზიტის განხორციელება

6) აკრედიტაციის ექსპერტთა ჯგუფის დასკვნის პროექტის შედგენა; დაწესებულების არგუმენტირებული პოზიციის ცენტრში წარდგენა

7) აკრედიტაციის ექსპერტთა ჯგუფის დასკვნის შედგენა აკრედიტაციის მაძიებლისთვის აკრედიტაციის ექსპერტთა ჯგუფის დასკვნის გაცნობა

8) აკრედიტაციის საკითხზე ზეპირი მოსმენის გამართვა და საგანმანათლებლო პროგრამების აკრედიტაციის საბჭოს მიერ გადაწყვეტილების მიღება დასაბუთებული გადაწყვეტილებისა და დასკვნის გამოქვეყნება

თუ პროგრამაზე აკრედიტაციის უარის თქმის, ან გაუქმების გათვალისწინებული გადაწყვეტილება სასწავლო წლის განმავლობაში იქნება მიღებული, საბჭო უფლებამოსილია, შესაბამისი დაწესებულების შუამდგომლობისა და სტუდენტების კანონიერი ინტერესების გათვალისწინებით, სასწავლო პროცესის უწყვეტობის მიზნით, აკრედიტაციის დარჩენილი ვადის მიუხედავად, სათანადო გადაწყვეტილებით სტუდენტებს მიმდინარე სასწავლო წელი შესაბამის საგანმანათლებლო პროგრამაზე აკრედიტებულ რეჟიმში დაასრულებინოს და აკრედიტაციის გაუქმების შესახებ ან ხელახალ აკრედიტაციაზე უარის თქმის შესახებ გადაწყვეტილების ძალაში შესვლის თარიღად არაუგვიანეს მიმდინარე სასწავლო წლის დასრულების თარიღი მიუთითოს.

საბჭოს სხდომის ოქმი და მიღებული გადაწყვეტილება ფორმდება საბჭოს სხდომის ჩატარებიდან 10 სამუშაო დღის ვადაში. საბჭოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება და ექსპერტთა ჯგუფის დასკვნა საჯარო ინფორმაციაა და ქვეყნდება ცენტრის ვებგვერდზე.

აკრედიტაციის საბჭოს გადაწყვეტილების შესახებ ინფორმაცია და ექსპერტთა დასკვნა იტვირთება უმაღლესი განათლების ხარისხის განვითარების დამოუკიდებელი სააგენტოების ევროპულ რეესტრში (DEQAR). იხ. აქ. https://eqe.ge/ka/page/static/973/daskvnebi-gadatsyvetilebebi

საბჭოს წევრების მიერ აკრედიტაციის დებულებით გათვალისწინებული ფუნქცია-მოვალეობები შესაძლებელია განხორციელდეს დისტანციურად, ან ნახევრად დისტანციურად კომუნიკაციის თანამედროვე ელექტრონული საშუალებების გამოყენებით.