სამედიცინო განათლების ხარისხის უზრუნველყოფა საქართველოში
სამედიცინო განათლების მსოფლიო ფედერაცია (WFME):
სამედიცინო განათლების მსოფლიო ფედერაცია - World Federation of Medical Education (WFME) - წარმოადგენს საერთაშორისო არასამთავრობო ორგანიზაციას, რომელიც ემსახურება სამედიცინო განათლების ხარისხის განვითარებას მთელს მსოფლიოში. WFME-ს შემუშავებული აქვს საერთაშორისო სტანდარტები როგორც დიპლომამდელი, ისე დიპლომის შემდეგი სამედიცინო განათლებისათვის. აღნიშნული სტანდარტები დროის გარკვეულ პერიოდში ექვემდებარება ცვლილებას. მეტი ინფორმაცია ხელმისაწვდომია შემდეგ ბმულზე: The World Federation for Medical Education
ცენტრის აღიარება WFME-ს მიერ
2018 წლის 18 ნოემბერს სსიპ - განათლების ხარისხის განვითარების ეროვნულმა ცენტრმა მოიპოვა WFME-ს აღიარება. აღიარებას წინ უსწრებდა ცენტრის შეფასება საერთაშორისო ექსპერტთა ჯგუფის მიერ, რომელთა პოზიტიურ დასკვნასაც დაეყრდნო გადაწყვეტილება აღიარების შესახებ. მეტი ინფორმაცია აღნიშნულზე ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://eqe.ge/ka/page/static/643/sameditsino-ganatlebis-msoflio-federatsia-wfme
როგორ შეესაბამება ცენტრი WFME-ს მოთხოვნებს?
WFME-ს მიერ ჩატარებული შეფასებისა და აღიარების თანახმად, ცენტრის სტანდარტები და პროცედურები სამედიცინო განათლების ხარისხის უზრუნველყოფის მიმართულებით, შესაბამისობაშია ფედერაციის სტანდარტებთან. შეფასების პერიოდში ცენტრს შემუშავებული ჰქონდა მედიცინის დარგობრივი მახასიათებელი https://old.eqe.ge/geo/parent/73, რომელიც ეფუძნებოდა WFME-ს 2015 წლის სტანდარტებს საბაზისო სამედიცინო განათლებისათვის (BME 2015). ფედერაციამ 2020 წლის ბოლოს გამოაქვეყნა საბაზისო სამედიცინო განათლების განახლებული სტანდარტი (BME 2020), 2021 წელს კი კოვიდ-19 ს პანდემიით გამოწვეული მიზეზების გათვალისწინებით შეიმუშავა სტანდარტები დისტანციური სამედიცინო განათლებისათვის (DDL 2021).
სამედიცინო განათლების დარგობრივმა საბჭომ მხედველობაში მიიღო ორივე განახლებული დოკუმენტი და მოამზადა დარგობრივი მახასიათებლის განახლებული ვერსია, რომელიც დამტკიცდა 2022 წლის 16 ნოემბერს და განთავსებულია ცენტრის ვებ-საიტზე https://eqe.ge/ka/page/static/1033/jandacva-socialuri-ketildgheoba
WFME-ს აღიარება და მნიშვნელობა
სამედიცინო განათლების მსოფლიო ფედერაცია თავად არ ახორციელებს სამედიცინო პროგრამების/სკოლების აკრედიტაციას, არამედ, აღიარების პროცესის ფარგლებში აფასებს, თუ რამდენად შეესაბამება ცალკეული ხარისხის უზრუნველყოფის სააგენტოების ავტორიზაცია/აკრედიტაციის სტანდარტები, პროცესები, დარგობრივი მახასიათებლები და სხვა WFME-ს სტანდარტებს განათლების შესაბამისი საფეხურისათვის. WFME-ს აღიარება ნიშნავს იმას, რომ წინასწარ განსაზღვრული ობიექტური შეფასების ფარგლებში ფედერაციამ დაადგინა კონკრეტული სააგენტოს შესაბამისობა ფედერაციის სტანდარტებთან. მეტი ინფორმაცია WFME ს აღიარების პროგრამაზე ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://wfme.org/
WFME - ს მიერ აღიარებული ხარისხის უზრუნველყოფის სააგენტოს მიერ მედიცინის საგანმანათლებლო პროგრამაზე მინიჭებული აკრედიტაცია მიანიშნებს, რომ აკრედიტაციის პროცესი ჩატარდა საერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისად, რაც ამაღლებს ცენტრის მიერ როგორც საქართველოში, ასევე მის საზღვრებს გარეთ მოქმედი უნივერსიტეტებისთვის მინიჭებული აკრედიტაციის მთელს მსოფლიოში აღიარების საკითხს.
WFME-ს აღიარება და USMLE-გამოცდაზე დაშვების შესაძლებლობა 2024 წლიდან
უცხოური სამედიცინო სკოლების კურსდამთავრებულთა საგანმანათლებლო კომისიის (ECFMG) დადგენილების მიხედვით, 2024 წლიდან ECFMG სერტიფიცირებაში მონაწილეობის მიღება შეეძლებათ მხოლოდ იმ სამედიცინო სკოლების კურსდამთავრებულებს, რომელთაც აკრედიტაცია მიენიჭათ WFME-ს მიერ აღიარებული ხარისხის უზრუნველყოფის სააგენტოს მიერ (დადგენილების ორიგინალი ვერსია ხელმისაწვდომია ბმულზე: Accreditation - 2024 Accreditation Requirement).
ECFMG-ს სერტიფიკაცია ერთ-ერთი აუცილებელი წინაპირობაა შეერთებული შტატების სამედიცინო ლიცენზირების გამოცდის (USMLE) ფინალურ, მე-3 საფეხურზე დაშვებისათვის. შესაბამისად, ცენტრის მიერ აკრედიტებული სამედიცინო სკოლების კურსდამთავრებულები უფლებამოსილები არიან გაიარონ ECFMG სერტიფიკაცია და ჩააბარონ USMLE ს ყველა საფეხური.
დიპლომირებული მედიკოსის საგანმანათლებლო პროგრამა
უმაღლესი სამედიცინო განათლების საგანმანათლებლო პროგრამა საქართველოში 6 წლის განმავლობაში გრძელდება და კურსდამთავრებულს ენიჭება დიპლომირებული მედიკოსის კვალიფიკაცია. აღნიშნული კვალიფიკაცია გათანაბრებულია ეროვნული საკვალიფიკაციო ჩარჩოს მე-7 დონესთან, შესაბამისად, დიპლომირებული მედიკოსის ერთსაფეხურიანი საგანმანათლებლო პროგრამა წარმოადგენს უმაღლესი განათლების პირველი საფეხურის პროგრამას, რომლის დამთავრების შემდეგაც კურსდამთავრებულის სწავლის შედეგები უთანაბრდება უმაღლესი განათლების მეორე საფეხურის (მაგისტრატურის) ხარისხს.
დიპლომირებული მედიკოსის საგანმანათლებლო პროგრამა რეგულირებადია და განათლების ხარისხის განვითარების ეროვნული ცენტრი შეიმუშავებს და ამტკიცებს მედიცინის დარგობრივ მახასიათებელს (ამჟამად მოქმედი დარგობრივი მახასიათებელი იხილეთ ბმულზე: https://eqe.ge/ka/page/static/1033/jandacva-socialuri-ketildgheoba
მედიცინის დარგობრივი მახასიათებელი განსაზღვრავს იმ სწავლის შედეგებს, საბაზისო ცოდნას, უნარებს, პასუხისმგებლობასა და ავტონომიურობას, რომელიც უნდა გააჩნდეს მედიცინის ყველა საგანმანათლებლო პროგრამის კურსდამთავრებულს, უმაღლესი საგანმანათლებლო პროგრამის განურჩევლად. დარგობრივი მახასიათებელი აგრეთვე განსაზღვრავს სარეკომენდაციო მატერიალურ-ტექნიკურ ბაზასა და პროგრამის სტრუქტურას დიპლომირებული მედიკოსის ერთსაფეხურიანი საგანმანათლებლო პროგრამებისათვის.
მიუხედავად დარგობრივი მახასიათებლის მიხედვით განსაზღვრული სწავლის შედეგებისა და შინაარსობრივი მახასიათებლების გაზიარების აუცილებლობისა, არსებული სისტემა არ მოიაზრებს იმას, რომ მედიცინის ყველა საგანმანათლებლო პროგრამას იდენტური პროგრამა ჰქონდეს. მეტიც, აკრედიტაციის პროცესში წახალისებულია პროგრამის ინდივიდუალურობა იმ დათქმით, რომ იგი აკმაყოფილებს საბაზისო მოთხოვნებს, რომელიც განსაზღვრულია რეგულირების ფარგლებში არსებული მინიმალური მოთხოვნებით, თუმცა
პროგრამის შეფასების პროცესი
აკრედიტაციის პროცესი მედიცინის ერთსაფეხურიან საგანმანათლებლო პროგრამებზე დადგენილია აკრედიტაციის დებულების მიხედვით და შედგება შემდეგი საფეხურებისაგან:
- საგანმანათლებლო პროგრამის განაცხადის წარდგენა აკრედიტაციის მიზნით;
- უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების აკრედიტაციის მაძებლად ცნობა;
- აკრედიტაციის ექსპერტთა ჯგუფის შექმნა;
- აკრედიტაციის ექსპერტთა ვიზიტი;
- დასკვნის პროექტის წარმოდგენა ცენტრში ექსპერტთა მიერ;
- დაწესებულების არგუმენტირებული პოზიციის წარმოდგენა დასკვნის პროექტზე;
- საბოლოო დასკვნის წარმოდგენა ცენტრში ექსპერტთა მიერ;
- გადაწყვეტილების მიღება აკრედიტაციის საბჭოს სხდომაზე.
აკრედიტაციის სრული პროცესის გაცნობა შესაძლებელია შემდეგ ბმულზე: https://eqe.ge/ka/page/static/549/akreditatsiis-protsesi
საერთაშორისო ექსპერტის მონაწილეობა
აკრედიტაციის დებულების თანახმად, მედიცინის ერთსაფეხურიანი საგანმანთლებლო პროგრამის შეფასების შემთხვევაში აკრედიტაციის ექსპერტთა ჯგუფს თავმდჯომარის რანგში ხელმძღვანელობს საერთაშორისო ექსპერტი. საერთაშორისო ექსპერტის მონაწილეობის მიზანია აკრედიტაციის პროცესის ობიექტურობის ამაღლება და საერთაშორისო გამოცდილების გაზიარება. აკრედიტაციის პროცესში ჩართული საერთაშორისო ექსპერტების შერჩევა უმრავლეს შემთხვევაში ხდება WFME-ს რეკომენდაციით, ისინი ფლობენ შეფასების გამოცდილებას უამრავ ქვეყანაში და მათ აბსოლუტური უმრავლესობას მინიჭებული აქვს WFME -ს შემფასებლის ოფიციალური სტატუსი, რაც იმას ნიშნავს, რომ ისინი უფლებამოსილები არიან WFME-ს აღიარების პროგრამის ეგიდით გამართულ შეფასებებში მიიღონ მონაწილეობა და შეაფასონ ხარისხის უზრუნველყოფის სააგენტოების შესაბამისობა ფედერაციის სტანდარტებთან.
დღეისათვის, საქართველოში მოქმედი მედიცინის ერთსაფეხურიანი საგანმანათლებლო პროგრამების აბსოლუტური უმრავლესობა შეფასებულია ჯგუფის მიერ, რომელსაც ხელმძღვანელობდა აკრედიტაციის საერთაშორისო ექსპერტი. აკრედიტაციის ექსპერტთა ჯგუფში საერთაშორისო ექსპერტის ჩართულობის შემთხვევაში დასკვნა დგება ინგლისურ ენაზე და შემდეგ ითარგმნება ქართულად. შეფასების ფარგლებში შექმნილი დასკვნები საჯაროდაა ხელმისაწვდომი ცენტრის მონაცემთა ბაზაში, რომელიც ინტეგრირებულია ევროპის ხარისხის უზრუნველყოფის რეესტრთან და შესაბამისად უზრუნველყოფილია დასკვნების ხილვადობა ერთიან ევროპულ სივრცეში https://eqe.ge/ka/page/static/973/daskvnebi-gadatsyvetilebebi
გადაწვეტილების მიღება
აკრედიტაციის პროცესის საბოლოო ეტაპზე, ექპერტთა ჯგუფის დასკვნაზე და სხდომაზე გამართულ მსჯელობაზე დაყრდნობით, აკრედიტაციის საბჭო იღებს შემდეგ გადაწყვეტილებებს:
საბჭო იღებს ერთ-ერთ შემდეგ გადაწყვეტილებას:
ა) აკრედიტაციის შესახებ (სფეროს კლასტერის აკრედიტაციის წლამდე);
ბ) პირობითი აკრედიტაციის შესახებ (არაუმეტეს 4 წელი);
გ) აკრედიტაციაზე უარის თქმის შესახებ;
დ) აკრედიტაციის გაუქმების შესახებ.
აკრედიტაციის საბჭოს სხდომაზე მედიცინის ერთსაფეხურიანი საგანმანათლებლო პროგრამის საკითხის განხილვისას გადაწყვეტილების მიღების პროცესში აკრედიტაციის საბჭოს ძირითად წევრებთან ერთად ჩართულები არიან აკრედიტაციის საბჭოს მოწვეული წევრები, რომელთაც აქვთ ხმის უფლება. საბჭოს მოწვეული წევრები წარმოადგენენ საქართველოში მოქმედი სხვადასხვა სამედიცინო სკოლების აკადემიურ პერსონალს, მედიცინის სფეროს პროფესიონალებს, ჯანდაცვის სამინისტროს და სხვა მნიშვნელოვან დაინტერესებულ მხარეებს. მათი შემადგენლობა დაკომპლექტებულია WFME-ს მოთხოვნების მიხედვით.
მოწვეული წევრების ჩართულობის მიზანია მედიცინის ერთსაფეხურიან საგანმანათლებლო პროგრამაზე გადაწყვეტილების მიღებისას მედიცინის სფეროს პროფესიონალების გამოცდილების გაზიარებით კომპეტენტური და მტკიცებულებებზე დაფუძნებული გადაწყვეტილებს მიღების უზრუნველყოფა.
სტუდენტთა ზღვრული კონტიგენტის განსაზღვრა
მედიცინის სფეროს მნიშვნელობიდან გამომდინარე, აკრედიტაციისა და პირობითი აკრედიტაციის შესახებ გადაწყვეტილების მიღებისას საბჭო განსაზღვრავს სტუდენტთა ზღვრული კონტინგენტის რაოდენობას. სტუდენტთა ზღვრული კონტინგენტის გაზრდის მიზნით დაწესებულება განაცხადით მიმართავს ცენტრს.
სტუდენტთა ზღვრული კონტინგენტის განსაზღვრის ფარგლებში ფასდება დაწესებულების განაცხადი და მასზე თანდართული დოკუმენტაცია, დაწესებულების და საგანმანათლებლო პროგრამის სტუდენტთა ადგილების ზღვრული რაოდენობის განსაზღვრის მეთოდოლოგია, რომელიც ითვალისწინებს შესაბამისი დარგობრივი მახასიათებლის მოთხოვნებს, საგანმანათლებლო პროგრამის სპეციფიკას, ადამიანური რესურსებს, დაწესებულებას, პრაქტიკის ობიექტებს, ლაბორატორიული და კლინიკური ბაზების რესურსები. შეფასების ფარგლებში ტარდება აკრედიტაციის ექსპერტთა ვიზიტი და დგება აკრედიტაციის ექსპერტთა ჯგუფის დასკვნა.
გადაწყვეტილების მიღების ეტაპზე, აკრედიტაციის საბჭო უფლებამოსილია დაეთანხმოს დაწესებულების მოთხოვნას ან შეამციროს მის მიერ მოთხოვნილი სტუდენტთა ადგილების ზღვრული რაოდენობა. სტუდენტთა ზღვრული კონტინგენტის განსაზღვრის პროცესი სრულად ხელმისაწვდომია შემდეგ ბმულზე: https://eqe.ge/res/docs/4.%E1%83%90%E1%83%99%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90.pdf (მუხლი 279).
დაწესებულება, ავტორიზაციის საბჭოს მიერ მისთვის დადგენილ სტუდენტთა ადგილების ზღვრული რაოდენობის ფარგლებში, უფლებამოსილია ასევე ცენტრს მიმართოს დიპლომირებული მედიკოსის საგანმანათლებლო პროგრამაზე სტუდენტთა ადგილების ზღვრული რაოდენობის გაზრდის თაობაზე წერილობითი განაცხადით (აკრედიტაციის დებულების მუხლი 2710). ამ შემთხვევაში, აკრედიტაციის ექსპერტთა ჯგუფის მიერ ხორციელდება შეფასების მიზნობრივი პროცესი, რომლის შედეგად, აკრედიტაციის საბჭოს იღებს გადაწყვეტილებას ზღვრული რაოდენობის გაზრდის შესახებ.
თემატური ანალიზი: სამედიცინო განათლების ხარისხის უზრუნველყოფა
სამედიცინო განათლების მნიშვნელობის გათვალისწინებით, ცენტრმა 2020-21 წლებში განახორციელა თემატური ანალიზი სახელწოდებით: სამედიცინო განათლება საქართველოში: ხარისხის უზრუნველყოფა ძირითადი ტენდენციები და გამოწვევები. თემატური ანალიზი განხორციელდა გერმანელი (AQAS) და ესტონელი (EKKA) პარტნიორების ჩართულობით. თემატური ანალიზის ფარგლებში გაანალიზდა მონაცემთა მრავალფეროვანი ბაზა და მისი შედეგების მიხედვით გამოიკვეთა სამედიცინო განათლების ხარისხის უზრუნველყოფის ძირითადი ტენდენციები საქართველოში, ამასთან ერთად კი გამოიყო რიგი გასაუმჯობესებელი მხარეებისა, რომელთა უმრავლესობაც გათვალისწინებული იყო აკრედიტაციის დებულებასა და დარგობრივი მახასიათებლის განახლებულ ვერსიაში. თემატური ანალიზი ხელმისაწვდომია ცენტრის ვებ-გვერდზე ქართულ და ინგლისურ ენებზე, ბმული: https://eqe.ge/ka/page/static/895/tematuri-analizebi
